สุขทั้งแผ่นดิน/เสกสรร  สิทธาคม

 ฉลอง  สังคำ  -ภาพ

ทวีศักดิ์ สุขธงไชยกูล – ผอ.ศูนย์ประชาสัมพันธ์กรมทรัพยากรน้ำ จัดได้ว่าเป็นนักเดินทางตัวยง  หรือที่คนชอบแซวว่าชีพจรลงเท้า  ถ้ามีโอกาสเป็นเดินทาง ส่วนใหญ่มักไปโครงการเรื่องน้ำอันเนื่องมากจากพระราชดำริหรือสนองพระราชดำริเพื่อสนองพระมหากรุณาธิคุณพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว คือไปดูการอนุรักษ์ฟื้นฟูพัฒนาแหล่งน้ำให้ชาวบ้านนั่นเอง

กล่าวได้ว่าเป็นทำงานถวายนำพระมหากรุณาธิคุณสู่ประชาชน

แต่ละครั้งที่ไปจะมีช่างภาพอย่าง  ฉลอง  สังคำ  (หลอง)ร่วมไปด้วยกันหรือไม่ก็ เอ้...ในฐานะตากล้อง 

นี่ก็พาขึ้นเหนือไปดูแหล่งน้ำที่ทำถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  โดยทรงรับไว้เป็นโครงการพระราชำริที่จังหวัดแพร่  คืออ่างเก็บน้ำแม่สินอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

ทวีศักดิ์ย้อนที่มาโครงการว่า ปี ๒๕๔๒ หรือเมื่อ ๑๖ ปีก่อน ปีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา  ๗๒  พรรษา รัฐบาลพร้อมประชาชนคนไทยจัดงานเฉลิมฉลองวันเฉลิมพระชนมพรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเนื่องในวโรกาสครบ ๖ รอบ ๗๒ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๔๒ ที่พิเศษอีกปีหนึ่ง 

“การจัดงานในวโรกาสสำคัญครั้งนั้น หลายหน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชนตลอดจนประชาชนทั้งประเทศ มีการจัดกิจกรรมดำเนินโครงการเฉลิมพระเกียรติเพื่อเผยแพร่พระเกียรติคุณของพระองค์อย่างยิ่งใหญ่อีกครั้ง”ทวีศักดิ์ว่า

ลืมบอกไปทวีศักดิ์และตากล้อง  ต้องไปหาข้อมูลมาเผยแพร่  แต่ลึกๆจริงๆแล้วหัวใจทุ่มเทเพื่อทำงานถวาย  คือทำให้ประชาชนได้ผ่อนคลายจากความทุกข์อันเกิดจากความยากจนเพราะการทำมาหากินฝืดเคืองไม่คล่องตัวเพราะขาดปัจจัยสำคัญหลักคือ “น้ำ”

ดังพระราชดำรัสว่า “น้ำคือชีวิต”นั่นแหละ

สำนักงานคณะกรรมการเร่งรัดพัฒนาชนบท(รพช.)ในเวลานั้น  นั่นเป็นอดีตหน่วยงานที่ทวีศักดิ์สังกัดมาก่อนได้สนองพระมหากรุณาธิคุณในนามภาคราชการที่ร่วมเฉลิมพระเกียรติโดยการสร้างอ่างเก็บน้ำเฉลิมพระเกียรติหลายต่อหลายแห่งหนึ่งในนั้นคือ “อ่างเก็บน้ำห้วยแม่สินเฉลิมพระเกียรติ”ในพื้นที่จังหวัดแพร่

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ผู้ทรงเป็นประดุจประทีปของแผ่นดิน พระองค์ทรงประกอบพระราชกรณียกิจนานัปการ เพื่อบำบัดทุกข์ บำรุงสุขแก่เหล่าอาณาประชาราษฎร์ด้วยพระเมตตาคุณและน้ำพระราชหฤทัยที่เปี่ยมด้วยความห่วงใยเอื้ออาทร  โดยพระราชทานพระมหากรุณาธิคุณผ่านโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริมากมาย ที่ทรงคิดค้นวิเคราะห์ทดลองจนแน่ชัดว่าดำเนินวิถีชีวิตอย่างนี้จะนำไปสู่การกำจัดความทุกข์อันเกิดจากความอดอยากขาดแคลนได้แน่นอน  จึงพระราชทานหลักการประกอบอาชีพดำเนินชีวิตดังกล่าวเป็นต้นแบบไว้ในโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำรินั้น  โดยทรงมุ่งเน้นเพื่อพัฒนาชนบทและทรัพยากรธรรมชาติของประเทศซึ่งจะเชื่อมไปสู่การพัฒนาคุณภาพชีวิตของราษฎร

 ทรงมีพระอุตสาหะวิริยะอย่างแน่วแน่ในการติดตามผลการดำเนินงานอย่างใกล้ชิด แม้ในถิ่นทุรกันดารห่างไกล ทรงใช้ความรู้ ความสามารถและพระราชอัจฉริยภาพอันล้ำเลิศ เป็นรากฐานในการแก้ไขปัญหาทั้งหลายทั้งปวง จนเกิดผลดี นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้นต่อทุกชีวิตบนผืนแผ่นดินนี้

สำนักงาน  รพช. ในขณะนั้น เป็นหน่วยงานที่สามารถปฏิบัติหน้าที่ในการพัฒนาชนบทครบวงจรอย่างสมบูรณ์ทั้งการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานทางเศรษฐกิจคือการก่อสร้างถนนหนทางและแหล่งน้ำเพื่อเป็นปัจจัยพื้นฐานของชาวชนบทในการประกอบอาชีพ สามารถมีถนนใช้สะดวก  มีแหล่งน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคและเสริมการเกษตรซึ่งเป็นอาชีพหลัก 

จึงเป็นอีกหน่วยงานหนึ่งที่สนองพระมหากรุณาธิคุณได้อย่างเต็มกำลังความสามารถ

รวมทั้งการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานทางสังคมด้วยการพัฒนาด้านอาชีพแก่ชาวชนบท  การพัฒนาเยาวชนชนบทให้เกิดทักษะในการประกอบอาชีพช่วยเหลือครอบครัวสร้างรายได้บนพื้นฐานความเป็นคนดี เป็นแนวทางหนึ่งในการดึงเยาวชนในชนบทให้ห่างไกลจากอบายมุข  ยาเสพติดที่ระบาดในหลายพื้นที่อย่างได้ผล

ทุกกระบวนการแห่งการส่งเสริมพัฒนานั้นล้วนสนองพระมหากรุณาธิคุณเดินตามรอยพระราชดำริเบื้องพระยุคลบาทพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนให้ดีขึ้น

“โชคดีเหลือเกินที่มีโอกาสได้เดินทางไปยังพื้นที่ต่างๆ  โดยเฉพาะพื้นที่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ  และพื้นที่ที่ที่หลายภาคส่วนสนองพระมหากรุณาธิคุณดำเนินการขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติ  อย่างเช่นการได้ไปเยือน “อ่างเก็บน้ำห้วยแม่สินเฉลิมพระเกียรติ” เป็นต้น”รอยยิ้มผุดขึ้นริมฝีปากของทวีศักดิ์

ไม่เพียงแค่นั้นยังชวนใครต่อใครไปสัมผัสพระมหากรุณาธิคุณที่พระราชทานสู่ประชาชนด้วย

อ่างเก็บน้ำแม่สินฯ เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดกลางที่ก่อสร้างขึ้นในโอกาสเฉลิมฉลองเฉลิมพระชนมพรรษา ๖ รอบ ๗๒ พรรษา ๕ ธันวาคม  ๒๕๔๒ หลังพัฒนาแล้ว  มีน้ำเก็บกักได้ตามความคาดหมายสามารถสร้างประโยชน์แก่ประชาชนบ้านแม่สิน ซึ่งตั้งอยู่หมู่ที่ ๙  ต.นาพูน  อ.วังชิ้น จ.แพร่ รวมทั้งหมู่บ้านใกล้เคียงนับร้อยครอบครัว

ตลอดจนสร้างความอุดมสมบูรณ์ให้แก่พื้นที่รอบบริเวณอ่างเก็บน้ำได้ดี เพราะผืนป่ารอบๆ บริเวณแหล่งน้ำแห่งนี้  มีโอกาสได้รับความชุ่มชื้นทำให้เจริญงอกงามแตกหน่อต่อใบได้ทำประโยชน์โดยการดูดซับน้ำไว้ใต้ดิน  ให้อ่างแม่สินฯไม่เหือดแห้งคงเก็บกักน้ำไว้ให้พื้นถิ่นได้ใช้สอยไปชั่วนาตาปี

ปัจจุบันผืนป่ารอบอ่างยังคงเขียวขจีจากการมีแหล่งน้ำที่ยังคงมีน้ำสมบูรณ์  

ประชาชนจำนวนมากในบริเวณนั้นมีโอกาสดีได้ใช้น้ำจากอ่างเก็บน้ำห้วยแม่สินเฉลิมพระเกียรติในการสร้างผลิตผล  มีรายได้ที่เพียงพอ มีชีวิตที่เกิดสุข ไม่ทุกข์ยากขัดสนดังแต่เก่าก่อน   รพช.ในช่วงเวลานั้นได้ก่อสร้างระบบส่งน้ำจากอ่างด้วยท่อยาง PE ที่สามารถทนแรงกระแทกได้ดีและมีความยืดหยุ่นสูง เดินท่อไปตามพื้นที่บริเวณด้านล่างอ่างเก็บน้ำซึ่งมีพื้นที่การเกษตรกว้างขวาง  สามารถปลูกพืชต่างๆทั้งระยะสั้นและระยะยาว  อาทิ  มะนาว  มะละกอ  มะม่วง ข้างโพด มันสำปะหลัง ฯลฯ

 วันนี้ไม่มีรพช.แล้วมีแต่ กรมทรัพยากรน้ำ   ที่มีภารกิจเรื่องการอนุรักษ์ฟื้นฟูแหล่งน้ำสนองพระมหากรุณาธิคุณพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวแทน  แต่วิถีชีพจรลงเท้าเป็นปรกติ  ยังคงดึงทวีศักดิ์และคณะเดินทางไปถึงอ่างเก็บน้ำห้วยแม่สินฯ ในเขตบ้านแม่สิน ต.นาพูน  อ.วังชิ้น  

อย่างไม่นาเชื่อสายตาสัมผัสภาพผืนน้ำกว้างใหญ่อุดมสมบูรณ์  สีเขียวจัดกระเพื่อมเป็นระลอกคลื่นบางๆเมื่อยามลมพัดแผ่ว  ที่ล้อมรอบด้วยผืนป่า  ผู้ไปเยือนจึงสัมผัสกับความชุ่มชื้นจากไอน้ำและกระแสลมบางเบาที่พัดเวียนอยู่รอบบริเวณรู้สึกชื่นฉ่ำอย่างบอกไม่ถูก 

 ทั้งแหล่งน้ำทั้งผืนป่า  พืชล้มลุกสีเขียวสดที่ขึ้นกระจายอยู่รอบอ่างคือทัศนียภาพที่เพิ่มสีสันงดงามยิ่งนัก มีชาวบ้านไปนั่งตกปลาในยามเว้นว่างจากงานให้เห็นอยู่บ้าง  นั่นหมายถึงในอ่างมีปลาหลายหลากชนิด  เจ้าหน้าที่กรมน้ำได้ชี้ให้เห็นระบบท่อส่งน้ำที่กระจายไปยังพื้นที่เพาะปลูกบริเวณด้านล่างของอ่างซึ่งมีการเพาะปลูกพืชไร่และพืชสวนมากมายกำลังเจริญงอกงามผลิดอกออกผลเห็นภาพแล้วชุ่มชื่นหัวใจ 

ภาพประจักษ์สายตาเหล่านั้นล้วนเกิดขึ้นมาได้เพราะพระมหากรุณาธิคุณอย่างแท้จริง 

แวะเข้าไปยังหมู่บ้านทวีศักดิ์ได้พูดคุยกับนางจันทร์ฟอง   การเวก  บ้านเลขที่ ๕๖ หมู่ ๙ ต.นาพูน อ.วังชิ้น จ.แพร่ เกษตรกรวัย ๕๖ ปีและสามีพร้อมด้วยลูก ๓ คน ที่ร่วมกันพลิกฟื้นผืนดินปลูกพืชทั้งระยะสั้นและระยะยาวในพื้นที่ไม่มากนัก  ผลไม้หลักที่เห็นเป็นมะละกอที่กำลังออกผลห้อยลูกระย้าเชียว  เจ้าของไม่หวงให้ลิ้มลองมะละกอสดจากต้น  ผลผลิตถึงไม่มาก แต่ก็มีรายได้มากพอในการเลี้ยงดูชีวิตมีความสุขสบายโดยเฉพาะมะละกอพันธุ์ฮอลแลนด์ที่ได้รับความนิยมแพร่หลาย สร้างรายได้เป็นกอบเป็นกำ สัปดาห์ละกว่า ๔,๐๐๐ บาท ไม่นับพืชผลอื่นๆ อีกหลายชนิดที่กำลังให้ผลผลิตได้กล่าวกับเจ้าหน้าที่ กปส.และผู้สื่อข่าวที่ไปเยือนขณะนั่งเลือกมะละกออยู่ใต้ต้นไม้

“มาอยู่นี่ตั้งแต่ปี ๒๕๓๑ ก่อนสร้างอ่างเก็บน้ำแห่งนี้หลายปี มีที่อยู่ ๑๕ ไร่ แต่ไม่ได้ทำหมดซึ่งการเพาะปลูกในช่วงนั้นค่อนข้างลำบากเพราะขาดแคลนน้ำ จะมีบ้างก็เพียงบางช่วงเท่านั้น ไม่พอใช้ภายหลังเมื่อ รพช.มาสร้าง  อ่างเก็บน้ำห้วยแม่สินเพื่อเฉลิมพระเกียรติในหลวง  รู้สึกดีใจมาก รู้สึกว่านี่คือน้ำพระราชทานน้ำที่ในหลวงให้ชาวบ้านทำให้มีน้ำใช้ในการทำสวน ทำไร่อย่างเพียงพอ ทั้งการปลูกส้ม มะนาว ลองกอง เงาะ สำหรับมะละกอที่เห็นอยู่นี้ก็ปลูกเมื่อเดือนพฤษภาคมปีที่ผ่านมา  น้ำไม่ขาดแคลนมีใช้ตลอดเวลา ทำให้มีรายได้เพิ่มขึ้นมากกว่าแต่ก่อนมากมาย ตั้งแต่น้ำดี ผลผลิตก็ดีขึ้น มีกินมีใช้ไม่เดือดร้อน ตั้งแต่มีอ่างเก็บน้ำแห่งนี้ ชีวิตก็ดีขึ้นกว่าแต่ก่อนมากมาย นี่ถ้ารอจากน้ำฝนเพียงอย่างเดียว ชีวิตก็คงลำบากไม่น้อย...”เจ้าของสวนบอกทวิศักดิ์

เมื่อถามถึงความรู้สึกที่ “ในหลวง” ทรงมีพระราชดำรัส“น้ำ คือชีวิต” ว่ามีความคิดเห็นอย่างไร

“จริงแท้ที่สุด ‘ในหลวง’ ท่านห่วงประชาชนมาก ท่านพยายามช่วยเหลือประชาชนโดยเฉพาะเรื่องของ‘น้ำ’ ที่มีความสำคัญมากต่อชาวไร่ชาวนามาโดยตลอด ฉันรัก ‘ในหลวง’มากที่สุด ...”นางจันทร์ฟองพร้อมสามีพูดเกือบพร้อมกัน

นางจันทร์ฟองได้พูดถึงความสำคัญของน้ำตามประสบการณ์ชีวิตที่ผ่านมากว่า ๕๐ ปี

“ก็ดี เพราะชาวบ้านต้องการมาก ๆ ต้องการน้ำตัวเดียวนี่แหละ ถ้าไม่มีน้ำก็คงแย่ เพราะน้ำเป็นสิ่งสำคัญมากต่อชีวิตชาวบ้าน  อ่างเก็บน้ำห้วยแม่สินฯแห่งนี้ถือได้ว่ามีความสำคัญต่อชีวิตมากๆ เพราะทำให้มีชีวิตที่ดีขึ้นกว่าแต่ก่อนมาก ทุกวันนี้ก็ไม่มีค่าใช้จ่ายมากมาย เพราะที่บ้านก็มีพืชผักสวนครัวที่ปลูกไว้หลายอย่างทั้งพริกทั้งผักก็ล้วนปลูกเองทั้งนั้นประหยัดเงินได้ไม่น้อยนะ...”

เรื่องราวจากชีวิตหนึ่งของเกษตรกรหญิงผู้สู้ชีวิตที่รู้ซึ้งถึงความสำคัญของน้ำ โดยเฉพาะ “น้ำ” จากอ่างเก็บน้ำห้วยแม่สินเฉลิมพระเกียรติ  น้ำที่เจ้าตัวสำนึกในหัวใจตลอดว่าเป็นน้ำพระราชทานที่ช่วยให้ชีวิตมีกินมีใช้ไม่เดือดร้อน ซึ่งเป็นเหมือนดั่งพระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ว่า “น้ำ คือชีวิต”น้ำพระราชหฤทัยห่วงใยที่ หลั่งชโลมให้ชีวิตตัวเองและครอบมีความสุขยั่งยืนนั่นเอง!!!

                             ....................................................